Het belang van Nederlands spreken in de huiselijke situatie

English text below

Vorige week schreef ik een stukje over mijn eigen ervaringen van afgelopen zomer. Twee weken lang blootstelling aan de Nederlandse taal in Nederland zorgden voor een omslag in het taalgebruik van mijn dochters die in Ierland snel ‘verengelsten’ afgelopen jaar.

In dit blog wil ik kort ingaan op het belang van het spreken van Nederlands in de thuissituatie en hoe onderzoek naar meertalige situaties het belang hiervan onderstreept.

Als het gaat om meertaligheid wordt er vaak gesproken van de ‘meerderheidstaal’ en de ‘minderheidstaal’. 

De meerderheidstaal is de taal van het land waar men woont; de minderheidstaal is de taal die bijvoorbeeld thuis wordt gesproken door ouder(s) en andere gezinsleden. In Ierland is het Engels de meerderheidstaal; dit wordt gesproken op de dagschool – soms in combinatie met het Iers - op de crèche, met vriendjes en vriendinnetjes etc. Als een of twee ouders Nederlands spreken thuis in Ierland, vormt het Nederlands de minderheidstaal.

Stichting NOB verzorgde afgelopen week een webinar waarin dit onderwerp werd besproken. Onderzoek uitgevoerd in Vlaanderen laat zien dat kinderen in meertalige situaties baat hebben bij een zo groot mogelijk aanbod in elke taal; met name in de minderheidstalen.

Hieronder schets ik een aantal situaties die belangrijke uitkomsten van dit onderzoek verduidelijken (De Houwer, 2007):

• Wanneer beide ouders thuis de minderheidstaal spreken (in Ierland bijvoorbeeld Nederlands thuis) dan heeft het kind de grootste kans dat het de Nederlands (minderheids-) taal goed zal leren spreken.

• Wanneer een van de ouders thuis consequent de minderheidstaal spreekt is de kans dat het kind Nederlands goed leert spreken nog steeds bijna net zo groot als dat beide ouders Nederlands zouden spreken.

• Zodra de ouders zowel de minderheidstaal als de taal van het land spreken, vermindert de kans dat het kind de minderheidstaal leert spreken aanzienlijk.

• De minst gunstige situatie ontstaat wanneer er slechts af en toe in de minderheidstaal wordt gesproken en het kind minder dan 30% van de tijd blootstaat aan de minderheidstaal.

De conclusie is een duidelijke; thuis consequent Nederlands spreken werpt zijn vruchten af.

Uiteraard is het in de praktijk niet altijd makkelijk vol te houden, zeker in situaties waar ouders beide een andere moedertaal hebben en elkaar niet verstaan.

Ook kunnen er conflictsituaties ontstaan met de dagschool, waar men soms kan adviseren zoveel mogelijk Engels te spreken met de kinderen om een taalachterstand te voorkomen. Daarom is het verstandig om met de school, of de leraar/lerares van het kind, de taalsituatie thuis te bespreken en wat er voor taalbeleid wordt gevoerd thuis en daarbuiten en welk belang daar aan wordt gehecht. Als de onderwijzer hiervan op de hoogte is, kan er ook meer begrip gekweekt worden voor deze situatie.

Taalbeleid klinkt heel formeel; toch is het heel handig om in ieder geval duidelijke afspraken te maken wie welke taal spreekt en/of waar die talen worden gesproken. Een voorbeeld: bij ons thuis wordt Nederlands gesproken. Sinds de zomervakantie antwoord ik niet, of kijk ik zeer verbaasd als mijn dochters iets in het Engels aan me vragen, puur om hen te stimuleren Nederlandse woordjes te gebruiken. Als ze het niet weten, dan help ik ze uiteraard.

Het onderwijs dat kinderen op een Nederlandse school, zoals op NTC De Madelief, krijgen, maakt 3 uur uit van het totale taalaanbod/taalinput die ze in een week krijgen, zie onderstaande grafiek. Hieruit blijkt heel duidelijk dat de Nederlandse school alleen een minimale impact heeft en slechts een verschil kan maken in combinatie met Nederlands taalaanbod thuis.

English version: The importance of speaking Dutch at home

Last week I wrote a blog about my personal experience during the summer holidays. Two weeks exposure to the Dutch language in the Netherlands caused a massive turn in my daughters’ use of language as they were speaking predominantly English up to the summer holidays which changed to primarily Dutch when we returned to Ireland.

In this blog I will briefly highlight the importance of speaking Dutch at home and how research has underlined the importance of doing so in multilingual families.

When speaking about multilingualism, the terms majority and minority language are often used; majority language being the language of the country one lives in and minority language the language spoken at home by parent(s) and other members of the family. In Ireland, English is the majority language which is spoken in school – sometimes in combination with Irish – in day/after school care, with friends, etc. When one or both parents speak Dutch at home in Ireland, Dutch is the minority language.

In the past week, The Foundation of Dutch Education Worldwide, NOB, organised a webinar which focussed on this topic. Research undertaken in Flanders, Belgium, has shown that children growing up in multilingual situations benefit from exposure to all different languages – specifically the minority language(s).

Below are a few situations that clarify the important outcome of this research (De Houwer, 2007):

• When both parents speak the minority language at home (in Ireland for example this would be speaking Dutch at home) the child will have the best chances to learn to speak the Dutch minority language.
•  When one of the parents speaks the minority language consistently in the home situation, the child’s chances to speak the minority language are nearly as good as in the previous situation.
•  When parents speak both the minority language and the majority language, the child’s chances to learn to master the minority language reduce significantly.
•  The least favourable situation is when the minority language is only sometimes spoken; i.e. when the child has less than 30% of the time exposure to the minority language.

  

The conclusion is clear: speaking Dutch at home consistently has a favourable effect. Obviously, it is not always easy to maintain speaking the minority language to the child, especially where parents each have a different mother tongue and do not understand each other when this is spoken.

Also, conflicts may arise with language policies of the child’s school where the advice may be to speak as much English as possible to prevent the child lagging behind. Therefore, it is advisable to discuss the language situation at home with the school and/or teacher; what the language policy is at home and outside the home and how important this is for the family. Once the school is aware of this, they may be more understanding and open to the situation.

Language policy sounds formal; still, it may prove very practical to have agreement about which language is spoken by whom and/or where and when these languages are spoken. For example: we speak Dutch in our house. Since the summer holidays I don’t respond or may look very surprised when one of my daughters addresses me in English; I purely do this in order to stimulate them to use Dutch words. Of course, when they do not know how to say it in Dutch, I will help them.

The Dutch tuition offered at a Dutch school like NTC De Madelief forms 3 hours of the total language offering/input on a weekly basis, as is shown in the graph below. This clearly shows that the Dutch school alone only has a minimal impact and can only make a difference to the child’s language development in combination with Dutch language use at home.

Exposure is everything!

(English text below)
Toen ik eind november 2014 m'n interesse toonde in een Nederlandse school initiatief, had ik niet kunnen bevroeden dat die school al zo snel van start zou gaan, laat staan dat ik schoolcoördinator ging worden op die school. Wat ik wel wist, was dat mijn twee jonge meiden ondanks het feit dat zowel manlief als ik Nederlands spreken met onze dochters, steeds minder Nederlands gingen spreken omdat ze op kinderdagverblijf en school slechts Engels spraken. Tja, en Engels is als je in Ierland woont wel de taal die je wilt spreken met je vriendjes, dus waarom zou je Nederlands spreken met je ouders?!  Als linguïst en taalfreak leg ik me daar uiteraard niet bij neer. Het initiatief van een Nederlandse school was daarom zeker koren op mijn taalmolen.

Deze zomer was ik in de gelegenheid om voor ruim twee weken naar Nederland te gaan met m'n dochters. Mijn doel was, naast vakantie vieren, om Nederlands weer de dominante taal te laten worden voor beide kinderen. De oudste is vijf jaar oud en heeft al een jaar kleuterschool de rug. De jongste is ruim tweeëneenhalf jaar oud en gaat drie dagen per week naar een kinderdagverblijf. De oudste sprak bijna alleen maar in het Engels tot aan de vakantie naar Nederland; de jongste maakte er een gezellig rommeltje van. Ze snapten allebei echter precies wat we in het Nederlands zeiden - het leek er alleen op dat ze een beetje te lui werden om Nederlands terug te spreken. Natuurlijk zijn ze nog jong - maar toch vond ik dat extra blootstelling aan de taal heel belangrijk was deze zomer.
 
Wat gebeurde er?

We reisden eind juli naar Nederland met z'n drietjes en hadden een leuk programma gepland bij opa's en oma's met allerlei uitjes, gezelligheid en natuurlijk spelen met nichtjes en neefjes.
Ik moest onderweg lachen om de interferentie van het Engels in het Nederlands van met name m'n oudste dochter: "Mam, is the bag going into the tummy of the airplane?" en "Are we going on the quickway first?" - duidelijke voorbeelden van Nederlandse woorden die letterlijk 'terugvertaald' zijn in het Engels.
Na 5 dagen in Nederland spraken beide meisjes weer in het Nederlands tegen me. Na een week spraken ze ook Nederlands tegen elkaar en bij terugkomst in Ierland bemerkte ik dat beiden ook Nederlands spraken als ze in hun uppie zaten te spelen.
Wat een enorme omslag! Missie geslaagd!

We zijn nu net weer begonnen met de gewone schoolroutine - tot nu toe schakelen beide meiden feilloos over van Engels naar Nederlands zodra ik hen ophaal en spreken ze ook als ze samen spelen nog steeds Nederlands. Er komen wel weer met meer Engelse woorden in de zinnen terug.
Ik hou nu vast aan de regel: ''als je iets in het Engels tegen me zegt, dan luister ik niet". Het lijkt te werken tot nu toe en ze vinden het niet eens vervelend - in tegenstelling tot de 'gezichten' die de oudste wel eens trok voor de zomervakantie.
 
M'n oudste dochter gaat sinds afgelopen zaterdag met me mee naar Nederlandse Taal- en Cultuurschool De Madelief waar ze in de kleutergroep zit. Ik ben ervan overtuigd dat deze zaterdagmorgenschool een prima ondersteuning gaat leveren aan haar Nederlands taalgevoel, naast het Engels dat ze prima verstaat en spreekt. Blootstelling aan de taal door de ouder(s) en het liefst ook met regelmaat op school is essentieel om de taal levend te houden en te ontwikkelen, zelfs in de situatie waar beide ouders Nederlands spreken zoals in ons geval.

English text


When I showed my interest in an initiative to start a school for the Dutch language, I had not anticipated that school would start so quickly, let alone that I would become the school’s coordinator. I did know that my two young girls spoke less and less Dutch every day, despite the fact that both my husband and me always speak in Dutch with them. Just imagine, English is the language you want to speak with your little friends, so why speak Dutch with your folks?! The linguist and language freak in me could not just let this happen. That Dutch school initiative seemed the right opportunity at the right time!

During this year’s summer holidays I had the opportunity to go to the Netherlands with my girls for just over two weeks. My goal was, next to enjoying a nice holiday, to let Dutch become the dominant language again for both children. The eldest is 5 years of age and has finished her first year in school as junior infant. The youngest is 2.5 years of age and goes to a crèche three days per week.  The eldest just answered in English up to the summer holidays and the youngest produced a nice mixture of the two languages. Both of them however were able to understand exactly what we were talking about in Dutch; it just seemed they had become a little lazy. Of course, they are only young – but I thought the extra exposure to Dutch would be very important this summer.

So what happened?

The three of us traveled to the Netherlands at the end of July with lots of plans with grannies and granddads, all kinds of activities, get togethers and of course, playing with their Dutch cousins.
I had to laugh during the journey because of the interference of English in the Dutch language of my eldest daughter in particular: “Mum, is the bag going into the tummy of the airplane?” and "Are we going on the quickway first?". Both clear examples of Dutch words that had been literally translated into English.
After 5 days in the Netherlands both girls replied to me in Dutch again. After a full week, they conversed in Dutch again and when we had returned to Ireland after the holidays, I noticed that even when they were playing on their own, they were speaking in Dutch to themselves.
What a massive change! Mission accomplished!

We are just getting used again to the normal school routine. So far, both girls switch from English to Dutch without any problem when I collect them from school or creche and when they play together they still speak in Dutch. A few English words are starting to be thrown in the mix, but the main language they speak is Dutch. I stick to the following rule now: “If you say something to me in English, I don’t listen”. It seems to work so far and they don’t seem to be annoyed – such a contrast to the ‘faces’ I got from my eldest before the summer holidays.

Since last Saturday, my eldest comes with me to the Dutch school, De Madelief to attend a juniors group. I am convinced that the Saturday morning school will provide a fine support for her Dutch language development, next to the English that she speaks and understands really well. Exposure to the language by the parent(s), preferably combined with some language education is essential to keep the language alive and to develop this – even when both parents speak Dutch, like in our situation.